De kracht van vrouwen

Vrouwen vormen het hart van de gemeenschap. Ze bestieren het “huishouden” en dat is in Congo geen sinecure: velden onderhouden, stookhout en water halen, maniok verwerken, eten koken, kinderen verzorgen en opvoeden, waren klaar maken en verkopen op de markt… Ze zijn voortdurend in de weer en wanneer nodig tot diep in de nacht.

Uit mijn dagboek van 7 januari 2011: “Tot drie uur vannacht was het zingen van de vrouwen te horen. De maniok heeft vier dagen in rivierwater gelegen om te ontgiften (cyanide) en werd gestampt en in bladeren gerold. Deze rollen worden dan nog minimaal drie uur gekookt om alle microben te doden en dan pas is de chikwanga klaar. De oude(re) vrouwen hebben soms een tatoeage in hun gezicht. A. vertelde dat over de achtergrond de meningen sterk uiteen lopen. Eén verhaal is dat dit gebruik is ontstaan in de slaventijd. Vrouwen werden op deze wijze minder interessant en waardevol voor slavenhandelaren. Bij jongere vrouwen heb ik het nog nooit gezien.” Wat mannen doen? Velden aanleggen, vissen, jagen… en rond hangen en zitten. Ik zie wel dat er wat verandert: jongere mannen hebben ook wel eens een kind op schoot… Vrouwen hebben een enorme kracht. Letterlijk en figuurlijk verzetten ze bergen, omdat ze willen dat hun kinderen het beter krijgen. Mijn ervaring is dat wanneer vrouwen samen echt iets voor elkaar willen krijgen, dat meestal ook lukt.
In mei 2009 ontmoette ik in Mombongo een vrouw die heel erg graag alfabetisering wilde starten. We noemden haar de “vrouw met de skimuts”. De mussen vielen van het dak, maar zij had haar gebreide muts op… Zij zelf kon lezen en schrijven en ze heeft een administratieve functie in overheidsdienst. Ze sprak met name de jonge vrouwen aan en het was haar gelukt om deze te mobiliseren. Vrouwen die hun toekomst, hun leven (meer) zelf in handen wilden nemen en hadden ontdekt dat leren lezen en schrijven het begin daarvan kan zijn. De “vrouw met de skimuts” belegde een vergadering met deze vooral jongere vrouwen. De groep vrouwen verenigd in de Mama Mboto (vertaling: vrouwen van de vrede) en vooral de voorzitter, begon een tegenoffensief. De voorzitter zorgde er voor dat ze op hetzelfde moment een vergadering plande, waardoor de vrouwen moesten kiezen tussen de twee bijeenkomsten. Uiteindelijk heeft de “vrouw met de skimuts” het opgegeven. Jammer voor nu, maar er komt een moment dat het haar of een andere vrouw wel lukt. De filosofie van Bondeko is dat initiatieven (financieel) ondersteund worden wanneer de gemeenschap heeft aangetoond er voor te willen gaan.

Er gebeuren kleine wonderen in de Mombesa. Op twee na alle vrouwen van Bondamba kunnen inmiddels lezen en schrijven. De twee vrouwen die niet wilden of durfden mee te doen aan het alfabetiseringsproject (van Bondeko) hebben er inmiddels spijt van. In januari 2011 waren we in Yakate. Een van de vrouwen van Bondamba is daar met haar gezin naar toe verhuisd. Ze heeft subiet een groep vrouwen om haar heen verzameld en is in de basisschool een naaiatelier gestart. Bondeko gaat deze vrouwen nu helpen bij de bouw van een hut die gebruikt zal worden als naaiatelier en als alfabetiseringscentrum. In Jamombelemu is het alfabetiseringscentrum bijna klaar en nemen, naast 28 vrouwen, sinds kort 17 mannen deel aan het eerste leerjaar van de alfabetisering. De eerste mannen! ©